Ý nghĩa của phong tục lì xì đầu năm mới

Chúng ta hay cho rằng thấy bánh chưng là thấy tết, thấy lì xì là tết. Đầu năm tết đến xuân về, những bao lì xì mừng tuổi đẹp mắt. Nho nhỏ chứa đựng may mắn và lộc lá đầu năm đã là một trong nhiều phong tục không thể thiếu với ngày tết cổ truyền tại đất nước chúng ta. Vậy văn hóa lì xì mang ý nghĩa gì, bắt nguồn từ đâu, cùng In Nhanh Hcm tìm hiểu ngay trong bài viết này nhé !

Nguồn gốc của phong tục lì xì ngày tết

Năm hết, tết đến đồng thời là khoảng thời gian người người, nhà nhà cùng sum vầy cùng nhau. Cho dù ở cách xa đến mấy thì đây còn là cơ hội để con cháu về lại thăm ông bà, cha mẹ. Là khi bà con thân thuộc được gặp mặt và ở bên nhau hưởng một cái tết đầy đủ và ấm lòng nhất.

Bình thường, cứ tới ngày mùng 1 tết, người trưởng thành hay trẻ em đều ăn diện trong bộ trang phục mới, sửa soạn để đi chúc tết họ hàng và người quen. Và dường như điều chờ mong nhất đối với bất kỳ ai luôn là màn lì xì đầu năm mới. Bất kể tết nay hay tết xưa, tục này vẫn liên tục được bảo tồn và thật sự tạo nên một vẻ đẹp trong phong tục tập quán của người dân nước mình.

Tục lì xì đầu năm mới đã xuất hiện từ thời xưa, nguồn gốc từ trung quốc đại lục. Tục truyền, có một con yêu quái chuyên xuất hiện vào đêm giao thừa, thích xoa đầu những đứa bé đang ngủ ngon giấc. Làm chúng bị sốt cao hoặc trở thành ngốc nghếch. Bởi đó các gia đình có con nhỏ phải thức cả đêm để canh không cho yêu quái mưu hại con mình.

Có một gia đình nọ ngoài 50 tuổi mới sinh được một mụn con trai. Tết năm ấy, có 8 vị tiên dạo qua nhà biết rằng chú bé này sẽ gặp họa với yêu quái nên biến thành 8 đồng tiền đồng. Đấng sinh thành chú đem gói vào một mảnh giấy đỏ, đặt gần cạnh gối đứa trẻ. Lúc con quái vật đến, những đồng tiền lóe lên khiến con quái vật hoảng loạn phải bỏ chạy.

Sự việc đã được lan tỏa khắp mọi chốn và cũng kể từ đó, cứ mỗi dịp tết đến, nhiều người lại đem tiền bỏ vào một bì thư đỏ để đem tặng trẻ nhỏ. Dần dần việc ấy đã trở thành thói quen hành động lặp lại nhiều lần và giữ vững cho đến tận bây giờ, rất nhiều người gọi đó là tục lì xì đầu năm mới.

Ý nghĩa của phong tục lì xì đầu năm mới

Đã từ rất lâu, lì xì trở thành một tục lệ không thể thiếu trong những ngày Tết. Mừng tuổi không giới hạn trong ngày mùng 1 mà còn có thể kéo dài sang ngày mùng 2, 3 cho tới mùng 10. Trong suốt thời gian những ngày Tết, dường như điều mà những đứa trẻ luôn mong chờ và háo hức. Nhất là được người lớn tặng cho một chiếc phong lì xì đỏ chót, bên trong chứa những đồng tiền xanh đỏ đẹp mắt khiến chúng vui vẻ và hạnh phúc hơn bao giờ hết. 

Bao lì xì mang rất nhiều ý nghĩa sâu xa và tốt đẹp. Bao lì xì là biểu đạt cho sự kín đáo, không phân bì hơn thua, để tránh dẫn đến những gây gỗ không đáng có. Màu đỏ của chiếc bao lì xì tượng trưng cho màu như ý, cát tường, phồn vinh trong suốt cả năm. Ngoài ra, đó cũng được xem là màu của niềm hy vọng và sự may mắn. Người được nhận lì xì luôn tin rằng những phong bao này sẽ đem lại vui vẻ và tài lộc trong suốt cả năm. 

Cứ vào mỗi sáng mùng 1 ngày đầu của năm mới. Sau khi thức sớm và diện những bộ quần áo đẹp, người lớn và trẻ con lần lượt ra chúc tết, chúc thọ và biếu lì xì cho ông bà, cha mẹ. Sau đó, người lớn sẽ tặng cho những đứa trẻ những chiếc phong lì xì đựng tiền. Cùng với lời chúc mong muốn sự hạnh phúc và tất cả những gì tốt đẹp nhất sẽ đến với người thân của mình trong suốt một năm. 

Không chỉ vậy, lì xì còn được mang tặng cho họ hàng, láng giềng và những người quen biết thay cho lời chào, lời chúc sức khỏe và mong một năm mới an lành, phát tài phát lộc. 

Số tiền trong mỗi bao lì xì dù ít hay nhiều đều được xem là món quà tinh thần trong dịp đầu năm mới, mang giá trị tượng trưng cho một năm mới tốt đẹp và sung túc. Ý nghĩa của một chiếc bao lì xì không nằm ở số lượng là bao nhiêu mà chính là ở những thông điệp mà nó muốn gửi gắm tới người được nhận. 

Tục mừng tuổi đầu năm đã lưu truyền từ năm này qua năm khác và cho đến tận bây giờ vẫn được gìn giữ. Dù cho thời gian có trôi đi thì sự mong mỏi được nhận chiếc bao lì xì trong ngày đầu năm vẫn không thay đổi. Đặc biệt là đối với những đứa trẻ. 

Những chiếc bao lì xì gắn kết chúng ta cùng nhau hơn. Là khoảng thời gian được thể hiện tình cảm, sự hy vọng vào một năm mới ấm áp, an lành và gặp nhiều may mắn. Cách đón Tết nay và Tết xưa của người Việt đã có ít nhiều thay đổi, tuy nhiên lì xì vẫn là một nét văn hóa đẹp và không thể thiếu trong Tết cổ truyền của người Việt Nam.

Chữ lì xì có nghĩa gì?

Lì xì là phiên âm của từ “lợi thị” trong tiếng Trung, còn được hiểu là được ích lợi, được tiền, được may mắn. Vì lý do đó, tiền mừng tuổi là tiền mang lại cái may mắn, điều lành, điều tốt cho trẻ em dịp đầu năm.

Ý nghĩa của phong lì xì không nằm ở số tiền mừng mà quan trọng là ở thiện ý, ý nghĩa tốt đẹp của hành động. Tiền mừng tuổi thường là những món tiền nhỏ, gồm cả tiền lẻ và tiền chẵn. Người nhận được tiền mừng tuổi vô cùng thích thú.

Dù cao sang hay mộc mạc, người Việt thường nhận món quà ấy với tất cả sự quý trọng như nâng niu cái tình của người trao tặng. Không cần biết trong phong bao nhỏ xíu đó có gì và có bao nhiêu, chỉ việc được người trao chân thành tặng cũng đủ khiến người được nhận cảm thấy vui vẻ, hạnh phúc.

Từ tiền xâu, tiền xu, tiền giấy đến tiền polymer – một giá trị nhỏ bé đi cùng bao lì xì vẫn giữ được ý nghĩa của phong tục lì xì. Ý nghĩa chính của việc lì xì không nằm ở số tiền xì lì mà quan trọng là lộc đầu năm, là vì “phát tài, nhận lộc”.

Việc lì xì cho trẻ con trong dịp đầu năm mới thể hiện sự quan tâm, lời động viên và lòng mong ước cho con, cháu ngoan ngoãn, khỏe mạnh, học giỏi… Người cao tuổi được con cháu lì xì thể hiện lòng tôn kính, yêu thương, lời chúc thêm phước, thêm thọ. Vì vậy, lì xì làm cho ngày Tết cổ truyền của người Việt trở nên đẹp hơn, đầm ấm và có ý nghĩa hơn.

Điều hay của bao lì xì thực sự là nét đẹp tượng trưng cho sự kín đáo, tránh được sự so bì không vui trong ngày tết. Đối với trẻ con, niềm vui được mặc quần áo mới, khoanh tay chúc Tết mừng tuổi người lớn và nhận được những chiếc phong lì xì đỏ thắm mới là một cái Tết đúng nghĩa.

Việc lì xì mừng tuổi không chỉ giới hạn trong mùng một Tết, mà liền suốt ba ngày đầu của năm mới và có thể kéo dài đến hết ngày mùng 9, mùng 10 tháng Giêng.

Tục lì xì ngày nay đã không còn vỏn vẹn trong phạm vi thành viên gia đình, mà nét đẹp này dần được mở rộng và ngày càng lan tỏa. Bạn bè, đồng nghiệp cũng lì xì cho nhau, cấp trên lì xì cho nhân viên…

Với lời cầu chúc năm mới tấn tới, phát tài, phát lộc, may mắn chan hòa. Người cho và người nhận, ai cũng được hưởng lộc may và không khí Tết như thêm rộn rã hơn khi cầm trong tay phong lì xì đỏ thắm. Ngày nay, bao lì xì đỏ thắm không chỉ xuất hiện trong dịp tết mà cả trong lễ mừng công, mừng thọ, tiệc cưới… như lời chúc tốt đẹp đến người thân, bạn bè của mình.

Dạo quanh phong tục lì xì ngày tết các quốc gia châu á

Dù có nhiều điểm tương đồng về văn hoá, cổ truyền về tục Lì Xì ở mỗi quốc gia cũng sở hữu đôi vài phần khác biệt. Để In Ấn Trần Gia tiết lộ cho bạn nhiều sự thật thú vị về phong tục lì xì ở các nước lân cận nhé!

Trung Quốc

Tại đất nước tỷ dân, tục Lì Xì là cả một nghệ thuật. Số tiền mừng tuổi đặt trong phong Lì Xì nên là số chẵn, bởi người Trung Quốc Đại Lục cho rằng số lẻ chỉ được dùng trong dịp ma chay. Tuy nhiên, bạn tuyệt đối cần tránh các con số 40, 400 hay 444 vì từ “Tứ” (Bốn) có phát âm na ná với từ “Tử” (Chết). Tiền mừng tuổi nên là tiền giấy mới tinh tươm; hãy nói không với tiền xu vừa nặng, vừa dễ thất lạc nhé. Tin vui là nếu dưới 25 tuổi thì dù đã kết hôn hay chưa, bạn vẫn được nhận Lì Xì ở miền Bắc và miền Nam Trung Quốc Đại Lục. Người Đông Bắc nổi tiếng hào sảng còn “gia hạn” thời gian được Lì Xì đến tận tuổi 30 cơ đấy. Nhiều năm trở lại đây, trước sự phát triển vượt bậc của hình thức ví điện tử, giới trẻ Trung Quốc Đại Lục bắt đầu mừng tuổi cho nhau bằng “Hồng Bao ảo” qua ứng dụng nổi tiếng WeChat.

Mách nhỏ cho: Tết Âm Lịch ở Trung Quốc được xem là đại lễ, có thể kéo dài tận 16 ngày. Xuyên suốt thời gian này, hãy đảm bảo rằng trong túi bạn luôn có sẵn bao Lì Xì để mừng tuổi cho trẻ nhỏ khi cần nhé!

Hàn Quốc

Tại xứ sở kim chi, Tết âm lịch còn được biết đến với tên gọi Seollal (hay 설날). Thay thế cho sắc đỏ, người Hàn Quốc dùng bao Lì Xì màu trắng, được nắn nót viết sẵn tên người nhận. Mệnh giá thông dụng dao động từ 10.000KRW (~215.000VNĐ) đến 50.000KRW (~1.065.000 VND). Không chỉ người lớn mừng tuổi cho trẻ nhỏ mà những đứa con xa xứ cũng có thể bày tỏ lòng kính yêu đối với bậc cha mẹ bằng bao Lì Xì đầy tâm ý. 

Nhật Bản

Không quá chú trọng Tết Âm Lịch nhưng chẳng phải vì vậy mà người Nhật Bản “bỏ rơi” phong tục Lì Xì. Khi hoa anh đào bắt đầu nở rộ trên con đường dẫn đến hồ Kawaguchi cũng là lúc người Nhật trao nhau Otoshidama (hay お年玉) – bao Lì Xì mang sắc trắng tao nhã đề tên người nhận. Bao Lì Xì sử dụng trong dịp Tết Âm Lịch có thiết kế đơn giản hơn loại dùng cho ngày cưới – thường được trang trí thêm một chiếc nơ duyên dáng. 

Đài Loan

Các bạn biết không, người Đài Loan có hẳn “hạn mức” cho mệnh giá tiền mừng nằm trong bao Lì Xì. Theo một nghiên cứu vào năm 2017, mức Lì Xì dành cho bố mẹ sẽ dao động từ 3.600TWD (~3.000.000 VND) đến 6.600TWD (~5.500.000 VND); từ 1.000TWD (~830.000VND) đến 2.000TWD (~1.660.000VND). Gửi ông bà và tối thiểu 600TWD (~500.000VND) đối với anh chị em. Khi Lì Xì cho trẻ nhỏ (em họ, cháu hoặc bà con xa) thì mức tối đa là 800 TWD (~660.000VND). Tương tự như ở Trung Quốc, người Đài Loan rất ngại dùng số lẻ hoặc số 4 khi mừng tuổi. Ngoài Tết Nguyên Đán, bao Lì Xì còn xuất hiện trong nhiều sự kiện long trọng như đại thọ, cưới hỏi, thôi nôi, lễ tốt nghiệp, khai trương…

Campuchia

Pav hay Tae Ea là tên gọi của bao Lì Xì ở Campuchia. Chỉ trẻ nhỏ hoặc người chưa lập gia đình mới có “đặc quyền” nhận tiền mừng tuổi. Bao Lì Xì. Sau đó, sẽ được cất giữ trong vỏ gối hoặc nơi nào đó gần giường ngủ của người nhận với mục đích lan toả vận may. Truyền thống Lì Xì ở Campuchia còn xuất hiện trong Lễ Vía Thần Tài (Saen Chen) hoặc dịp cưới hỏi, thôi nôi…

Việt Nam

Hồi ức những ngày thơ ấu của thế hệ 8x, 9x gắn với những buổi sáng mùa xuân se se lạnh, được ăn diện trong bộ áo dài cổ truyền và theo chân ba mẹ đi chúc tết họ hàng. Chẳng ngôn từ nào có thể mô tả hết nét niềm hạnh phúc trong mắt trẻ thơ lúc đón nhận bao lì xì đỏ viền vàng kim long lanh, căng phồng như hàm chứa kho báu phép màu.

Một lần “cho đi” bằng mười lần “nhận lại”, văn hóa Lì Xì mang niềm vui chung đến người cho lẫn người nhận, thể hiện tình cảm, lòng hiếu khách và niềm hy vọng về một tương lai ấm no. Người Việt Nam chẳng những Lì Xì vào ba ngày đầu tiên của Tết Cổ Truyền mà đến tận mùng 9, mùng 10. Nhiều gia đình còn tận dụng Tết Nguyên Đán để dạy trẻ cách tiết kiệm, kiểm soát tiêu tiền hoặc làm từ thiện.

Bạn tham khảo những mẫu bao lì xì đẹp ở đây nhé!

Lì xì bao nhiêu là đủ?

Qua thời gian, tục lì xì xưa và nay đã phần nào mất đi những nét đẹp vốn có, khiến câu hỏi “lì xì bao nhiêu là đủ?” trở thành những đắn đo chung trong ngày Tết. Ấy thế mà có thể bạn chưa biết, trong khi người Hoa xa xưa thường dành tặng một vòng đỏ xâu 100 cắc tiền đồng. Thể hiện cho lời chúc sống lâu trăm tuổi và có một tên gọi khác là tiền mừng tuổi.

Còn người Việt thường bỏ vào bao lì xì những tờ tiền mới màu đỏ hồng như 5.000 đồng, 10.000 đồng (hai mệnh tiền giấy này ngày trước có màu đỏ)… với ý nghĩa cầu mong khỏe mạnh, may mắn và an lành cho con cháu.

Trao đi là nhận lại. Tất cả tình trong bao lì xì cứ lan tỏa và gắn chặt giữa người trao và người nhận để những điều tốt đẹp, an lành đi theo mọi người trong suốt một năm nỗ lực học tập và làm việc.

Hy vọng rằng qua bài viết mà Trần Gia cung cấp ở trên sẽ phần nào giúp cho các bạn hiểu về ý nghĩa của phong tục lì xì ngày tết.